اقتصاد دیجیتال چیست؟

اصطلاح اقتصاد دیجیتال برای اولین بار در دهه ۱۹۹۰ میلادی ابداع شد و همگام با ماهیت در حال تغییر فناوری گسترش یافت. به مرور معنای «اقتصاد دیجیتال» فناوری‌ها، محصولات و خدمات دیجیتال را در طیف گسترده‌ای از بخش‌ها در بر گرفت. دیجیتالی شدن ذاتاً مفهومی چند بُعدی است.

تحقیقات مشترک هوآوی و آکسفورد اکونومیکس اندازه اقتصاد دیجیتال جهانی را حدود ۱۱ تریلیون دلار آمریکا نشان می‌دهد، یعنی ۱۵.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال ۲۰۱۶.

  انتظار می‌رود اقتصاد دیجیتال تا سال ۲۰۲۵ میلادی به اندازه‌ی ۲۳ تریلیون دلار آمریکا یعنی تا ۲۴.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی رشد کند.

اتصال محصولات رو به عقب با پیشرو

چارچوب ADB در سال ۲۰۲۱ میلادی برای اندازه‌گیری اقتصاد دیجیتال، پیوندهای اصلی گذشته با آینده مرتبط با اقتصاد دیجیتال را شناسایی کرد. بر اساس این چارچوب، محصولات دیجیتال اصلی به پنج گروه محصول طبقه بندی می شوند: (الف) سخت افزار، (ب) انتشار نرم افزار، (ج) انتشار وب، (د) خدمات مخابراتی، و (ه) خدمات تخصصی و پشتیبانی. 

 بانک توسعه‌ی آسیا یا به اختصار ADB اقتصاد دیجیتال را به عنوان سهم تراکنش‌های اقتصادی که محصولات دیجیتال و صنایع دیجیتال را در تولید ناخالص داخلی (یا ارزش افزوده ناخالص (GVA)) در بر می‌گیرد، تعریف می‌کند.

محصولات دیجیتال کالاها و خدماتی هستند که عمدتاً داده های دیجیتالی را تولید، پردازش و یا ذخیره می کنند.  ADB در حوزه‌ی اقتصاد دیجیتال بین محصولاتی که به صورت دیجیتالی فعال می‌شوند و محصولات فعال دیجیتال  تمایز قائل می‌شود. محصولاتی که به صورت دیجیتالی فعال می شوند منعکس‌کننده پیوندهای روبه عقب در اقتصاد دیجیتال هستند در حالی که محصولات فعال دیجیتال پیوندهای رو به جلو و متناسب با آینده را جذب می‌کنند. نمونه‌هایی از محصولاتی که به صورت دیجیتالی فعال می شوند شامل نیمه‌هادی‌هایی هستند که برای هدایت الکتریکی استفاده می‌شوند که اجزای جدایی‌ناپذیر ساخت رایانه هستند اما به‌خودی‌خود عملکرد مستقیمی در رابطه با داده‌های دیجیتالی ندارند. نمونه‌هایی از محصولات فعال دیجیتال شامل ساخت خودرو است که در وسایل نقلیه مانند سرگرمی‌های داخل خودرو، مدیریت سیستم‌های خودرو، قابلیت‌های رانندگی خودران و غیره استفاده می‌شود. محتوای رسانه‌ای و خرده‌فروشی نیز جزو بخش فعال دیجیتال هستند.

بر اساس گزارش بانک مرکزی هند RBI، صنایعی که بالاترین پیوندهای رو به جلو را در هند در سال ۲۰۱۹ داشتند عبارت بودند از ساخت‌و‌ساز (۶.۱٪)، اجاره‌ی ماشین‌آلات و تجهیزات (۴.۲٪)، نوشیدنی‌های غذایی و تنباکو (۳.۸٪)، منسوجات و محصولات نساجی. (۳.۶%) و تجهیزات الکتریکی و نوری (۳.۵%).

برای مطالعه‌ی بیشتر: سازمان‌های متوسط چگونه می‌توانند تحول دیجیتال را هدایت کنند؟

اندازه‌گیری جهش دیجیتالی هند

تأثیر کلی جنبش «هند دیجیتال»

هم‌ ارزش و هم حجم پرداخت‌های دیجیتال در هند در ماه‌های اخیر با سرعت زیادی رشد کرده است، از جمله ماه‌های تحت تأثیر کووید-19 که دوره نوامبر ۲۰۱۹ تا ژانویه ۲۰۲۳ را پوشش می‌دهد.

در این مدت تعداد تراکنش‌های دیجیتال بیشتر از سه برابر افزایش یافته است؛ از ۳۰۰ کرور در نوامبر ۲۰۱۹ به ۱۰۵۲ کرور تا ژانویه ۲۰۲۳.

ارزش کل پرداخت‌های دیجیتال نسبت به تولید ناخالص داخلی اسمی ۸.۷ برابر تولید ناخالص داخلی اسمی در سال مالی ۲۰۱۹ بود. اگرچه در طول سال COVID-19 کاهش یافت، اما این عدد دوباره در حال افزایش است.

در جولای ۲۰۱۵، دولت هند ابتکار «هند دیجیتال» را برای بهبود زیرساخت‌های آنلاین و افزایش دسترسی به اینترنت برای شهروندان راه‌اندازی کرد و برای آن‌ها فرصت‌ها و امکاناتی پدید آورد تا از نظر دیجیتالی پیشرفته‌تر شوند. این ابتکار شامل سه وجه کلیدی است: الف) ایجاد زیرساخت دیجیتال امن، ب) ارائه خدمات دیجیتال و ج) اطمینان از دسترسی همه‌ی شهروندان به اینترنت. تلاش پیگیرانه‌ی دولت هند برای دیجیتالی کردن اقتصاد هند و مشارکت گسترده مردم هند در آن در حال حاضر نتایجی چشمگیر را نشان می دهد. جنبش «هند دیجیتال» فاصله‌ی میان دولت و شهروندان را به طور قابل توجهی کاهش داده است، زیرا خدمات قابل زیادی را به طور مستقیم به ذینفعان به صورت شفاف و بدون فساد ارائه می‌دهد. در واقع، هند به عنوان یکی از کشورهای برجسته جهان ظاهر شده است که از فناوری برای تغییر زندگی شهروندان خود استفاده می کند. علاوه بر این، محرک جهانی دیجیتالی شدن و تحول دیجیتال نیز به رسمی شدن سریعتر اقتصاد دیجیتال منجر شده است.

حجم اقتصاد دیجیتال در هند

بر اساس گزارش بانک مرکزی هند، سهم اقتصاد دیجیتال در هند از ۵.۴ درصد از ارزش افزوده‌ی ناخالص در سال ۲۰۱۴ به ۸.۵ درصد در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است. از نظر دلار آمریکا، اقتصاد دیجیتال هند نرخ رشد ۱۵.۶ درصدی را در دوره ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ نشان داده است که این رقم، ۲.۴ برابر رشد اقتصاد هند بود. علاوه بر این، سهم اقتصاد وابسته به دیجیتال (بخش‌های فعال دیجیتال) در سال ۲۰۱۹، ۲۲.۴ درصد برآورد شده است.

بانک مرکزی هند (RBI) همچنین ضریب خروجی کلی را به ضریب های خروجی دیجیتال و غیر دیجیتال تجزیه کرده است. ضریب خروجی به عنوان گرفتن تاثیر مستقیم و غیرمستقیم تغییر واحد در تقاضای نهایی پوشش بخش‌های دیجیتال و غیر دیجیتال بر کل تولید اقتصاد تعریف شده است. سپس بانک مرکزی به طور جداگانه ضرب کننده های خروجی دیجیتال و غیر دیجیتال را برای سال های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۹ تخمین زد؛ این تخمین نشان می‌دهد در حالی که ضریب خروجی غیر دیجیتال از ۱.۶۸ به ۱.۵۷ در این دوره کاهش یافته است، ضریب دیجیتال از ۱.۳۴ به ۱.۵۰ افزایش یافته است.

پژوهش MeiTY در سال ۲۰۱۹ اندازه‌ی اقتصاد دیجیتال هند را در سال ۲۰۱۹ به ۲۰۰ میلیارد دلار تخمین زده است که انتظار می رود تا سال ۲۰۲۵ به ۵۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد. با این حال، پژوهشگران به این نکته اشاره می‌کنند که به طور بالقوه، اندازه‌ی اقتصاد دیجیتال هند می تواند با پیروی از مجموعه‌ای از ابتکارات سیاست‌گذاری که ۳۰ موضوع دیجیتال را تحت ۹ هدف ملی پوشش می دهد، تا ۱ تریلیون دلار افزایش یابد. این ۹ هدف، که قرابت زیادی با اهداف توسعه‌ پایدار دارند، عبارتند از:

۱. زیرساخت های فناوری اطلاعات قرن 21 و قابلیت های نرم افزاری 

۲. مدیریت الکترونیکی آینده 

۳. مراقبت‌های بهداشتی برای همه 

۴. آموزش با کیفیت برای همه 

۵. انرژی برای همه 

۶. خدمات مالی نسل بعدی 

 ۷. دو برابر کردن درآمد کشاورزان

 ۸. در هند دیجیتال بسازید، آبادانی برای هند، آبادانی برای جهان

۹. ایجاد شغل و مهارت‌های آینده

برای مطالعه‌ی بیشتر:‌ سه راهکار تحول دیجیتال برای انسجام و تسریع در توسعه‌ پایدار

تاثیر بر اشتغال و رشد

گزارش بانک مرکزی هند اشاره می کند که اشتغال در بخش های دیجیتالی اقتصاد هند هنوز بسیار محدود است. بر اساس جمعیت فعلی هند (در سال ۲۰۲۲) و نسبت جمعیت کارگران در سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ طبق نظرسنجی دوره ای نیروی‌کار (از ۳۸.۲٪ نیروی‌ کار)، کل کارگران استخدام شده در اقتصاد دیجیتال هند به ۴.۹ میلیون نفر تخمین زده شده‌است. در میان بخش‌های دیجیتال، بالاترین سهم اشتغال با ۵۹.۸ درصد برای مشاوره‌ی برنامه‌نویسی کامپیوتری و فعالیت های مرتبط با آن و خدمات مخابراتی با ۱۵.۲ درصد است. 

رشد انفجاری اقتصاد دیجیتال هند خود به عنوان یک عامل مهم رشد اقتصادی کلی هند عمل خواهد کرد. در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، سرعت دیجیتالی شدن هند در سال‌های اخیر بسیار بالا بوده است، به ویژه در طول دوره ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹ (جدول ۱). سرعت دیجیتالی شدن که توسط CAGR در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در این دوره اندازه‌گیری شده است، به ۱۰.۶ ٪ رسیده‌است و تنها چین از رشد هند به طور حاشیه‌ای و اندک فراتر رفته‌است. با ظهور 5G و راه اندازی صنایع نیمه هادی در کشور هند، انتظار می رود هند سرعت دیجیتالی شدن خود را در چند دهه‌ی آینده تسریع کند.

جدول ۱:سرعت دیجیتالی شدن: چشم انداز بین المللی (درصد CAGR در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات)

بر اساس پژوهش اخیر منتشر شده توسط ACI Worldwide در همکاری با GlobalData، هند حتی در مقایسه با چین از نظر تعداد پرداخت‌های دیجیتال بسیار جلوتر است. بر اساس این منبع ، تعداد پرداخت‌های آنی در سال ۲۰۲۱ در هند ۴۸.۶ میلیارد در مقایسه با ۱۸.۵ میلیارد در چین و ۸.۷ میلیارد در برزیل بود. این نشان دهنده‌ی سهولت استفاده‌ی مردم هند از سیستم‌عامل‌های دیجیتال برای پرداخت است حتی اگر میانگین ارزش چنین پرداخت‌هایی نسبتاً پایین باشد.

برای مطالعه‌ی بیشتر: ۴ اصل برای تحول دیجیتال موفقیت‌آمیز

نتیجه‌گیری

دیجیتالی شدن به عنوان یک عامل رشد

پیش بینی می‌شود هند تا اواسط قرن جاری به یکی از بزرگترین اقتصادها در شرایط نرخ ارز بازار تبدیل شود. این موضوع در نشریه اخیر EY با تیتر بزرگ "هند@100: تحقق پتانسیل اقتصاد 26 تریلیون دلاری" منتشر شده‌ است. در این سفر رشد که با سفر دیجیتال هم‌مسیر است، انتظار می‌رود دیجیتالی شدن نقشی کلیدی ایفا کند.

​اتود مشاور و همراه خوبی برای شما در سفر دیجیتال خواهد بود.

منابع:

بررسی قابلیت‌ها و خدمات پامیکا

بررسی خدمات و قابلیت‌های اتود

 مقاله‌ی How digital transformation will help India accelerate its growth in the coming years

از سایت ey.com